به گزارش ستاد اطلاع‌رسانی بیست‌وچهارمین نمایشگاه رسانه‌های ایران، عصر دوشنبه، ٣٠ بهمن، در نشست مخاطب‌شناسی رسانه، از کتاب «مخاطب‌شناسی رسانه‌ها، سیر تحول مخاطب تا کاربر» با حضور حسن خجسته باقرزاده، عضو هیأت علمی دانشگاه صداوسیما و ملیکا بردبار، استاد دانشگاه صدا و سیما در نمایشگاه رسانه‌های ایران برگزار و بر فهم درست مخاطب امروز تاکید شد.
در این نشست حسن خجسته باقرزاده با اشاره به این نکته که مشکل فهم مخاطب همیشه وجود دارد گفت: برای مخاطب‌شناسی درست باید به سؤالاتی پاسخ دهیم تا به شناخت مخاطب برسیم. در ده‌سال اخیر تغییرات مخاطب و رسانه تغییراتی انقلابی بوده است.
او ادامه داد: ارتباطات جدید دو ویژگی ممتاز دارد؛ امروز هرکسی در هر مکان و هر زمانی به هروسیله‌ای دسترسی دارد. از لحاظ ساختاری نیز در ارتباطات جدید هم‌گرایی اتفاق افتاده است. پیش از این رسانه‌های صوتی جدای از رسانه‌های تصویری و جدای از رسانه‌های مکتوب بودند اما اکنون همۀ این‌ها در هم ادغام شدند. این اتفاق محصول دورۀ دیجیتال هستند و دلیل این هم‌مگرایی می‌تواند یک شبکۀ ارتباطی باشد.
این استاد دانشگاه یادآوری کرد: بعد از فروپاشی شوروی یکی از محققان بزرگ از کانادا اعلام کرد که نظام جدید جهانی از یک قدرت بالا و پنج قدرت پایین تشکیل خواهد شد که متشکل از روسیه، چین، اتحادیه اروپا، ژاپن و هم‌چنین برزیل یا هند است.
خجسته تشریح کرد: کاندولیزا رایس زمانی اعلان کرد که درد زایمان خاورمیانه جدید فرا رسیده است یعنی قرار شده نظام جهانی جدیدی شکل بگیرد اما جمهوری اسلامی نگذاشت چنین اتفاقی بیافتد. قرار بود این تغییر نظام از سوریه شروع شود اما ایران نگذاشت. ایران مخل نظم جهانی مورد نظر استعمارگران جهان است. یکی از راهکارهای آنان این بود که فلسطین را حل کنند. ما در چنین شرایطی زندگی می‌کنید برای همین مخاطب بسیار مهم است مخاطبی که یک جریان بزرگ قدرت بالای سر آن است و تلاش می‌کند تا ذهن او را مدیریت کند.
خجسته باقرزاده در ادامۀ نشست به بیان ویژگی‌های کتاب «مخاطب‌شناسی رسانه ها، سیر تحول مخاطب تا کاربر» پرداخت و گفت: کتاب‌هایی که دانشجویان مدیریت رسانه بتوانند به‌صورت جامع و از منظر کاربردی از آن بهره‌مند شوند کم است. ما در این کتاب نگاه کامل و جامعی به مخاطب داریم. منابعی که در این کتاب استفاده شده است متعدد است و هم از تجربیات کاربردی نویسنده استفاده شده و هم از منابع کاربردی خارج از کشور. بنابراین این کتاب تألیف و تنصیف است.
او ادامه داد: در اکثر کتاب‌ها رویکرد از مخاطب به رسانه است اما برعکس آن موجود نبود. من سه رابطه میان رسانه و مخاطب پیدا کردم؛ روابط تجویزی، مشتری مداری و دوستداری جمهوری اسلامی.
مؤلف کتاب توضیح داد: اولین رابطۀ تجویزی است که مبتنی بر مصلحت و خیر مخاطب است. دومی رابطۀ مشتری‌مداری‌ست که مبتنی بر رضایت اوست و سومین رابطه مسألۀ دوستداری جمهوری اسلامی است که بسیار سخت است چون باید مصلحت و خیر را هم‌زمان در نظر گرفت.
خجسته ادامه داد: یک نکته را نباید فراموش کرد که ما علاوه‌بر مخاطب اولیه مخاطب ثانویه هم داریم. مخاطب ثانویه ممکن است که جزو جامعه هدف شما نباشد اما حرف شما را قبول دارد برای همین بایستی زمان تولید محتوا به این نکته توجه کنیم که هرچند مخاطب ثانویه هدف شما نباشد اما سخنان شما را نفی نکند به‌طورمثال در یک مدرسه زمانی که معلم برای کودک صحبت می‌کند مخاطب اولیه کودک است اما اگر والدین او سر تکان بدهند کلیۀ نگرش مخاطب اول را تغییر خواهد داد.
سخنران دیگر نشست، ملیکا بردبار استاد دانشگاه صداوسیما و مولف کتاب بود که توضیح داد: این کتاب درخصوص مخاطب است و دسته‌بندی‌هایی از مخاطبان ارائه می‌دهد. مخاطب این کتاب هم دانشجویان و اساتید دانشگاه هستند و هم افرادی هستند که می‌خواهند مخاطب هدف خود را در رسانه‌هایشان دسته‌بندی کنند و براساس آن هدف‌گذاری‌های خود را برای کار رسانه‌ای انجام دهند.
وی افزود: در دسته‌بندی مخاطبان تفاوت ایجاد شده است زیرا مخاطب امروز دیگر مخاطب قدیم یک‌سویۀ رسانه نیست. پیشتر مخاطب رسانه‌های انبوه ما مثل رادیو و تلویزیون یک مخاطب یک‌سویه بود که فقط از محتوایی که ما می‌فرستادم استفاده می‌کرد ولی الآن هم به‌صورت یک کاربر و هم استفاده‌کننده است و از سوی دیگر هم هم‌زمان می‌تواند تولیدکنندۀ محتوا هم باشد.
مؤلف کتاب تأکید کرد: ما در این کتاب به سیر تحول مخاطب از شکل مخاطب سنتی به یک مخاطب جدید که این تغییرات درش ایجاد شده صحبت کردیم و بعد دسته‌بندی‌ها را ارائه دادیم.
بیست‌وچهارمین نمایشگاه رسانه‌های ایران، که از دیروز (یک‌شنبه، ٢٩ بهمن) آغاز شده، تا چهارشنبه، دوم اسفند در مصلی امام خمینی(ره) برپا خواهد بود.